De verklaring van onbeslagbaarheid van de hoofdverblijfplaats, het overwegen waard

Juridisch advies
9 maart 2020

De verklaring van onbeslagbaarheid van de hoofdverblijfplaats, het overwegen waard

Teneinde het risico te beperken om als ondernemer een zelfstandige activiteit uit te oefenen heeft de wet van 25 april 2007 de mogelijkheid gecreëerd voor een zelfstandige om de zakelijke rechten (eigendom, vruchtgebruik, recht van opstal, erfpacht) die hij bezit op het onroerend goed waar hij zijn hoofdverblijfplaats heeft, onvatbaar te verklaren voor beslag door zijn beroepsschuldeisers.

Dit is een optionele regeling, zodat de zelfstandige hier niet automatisch onder valt maar een verklaring van onbeslagbaarheid zal moeten doen bij de notaris.

Wie is de beschermde persoon?

Aanvankelijk was slechts de natuurlijke persoon die zijn zelfstandige activiteit in hoofdberoep uitoefent de begunstigde van het systeem van niet-beslagbaarheid van de gezinswoning.

Sedert de wetswijzigingen van 2009 en 2014 wordt de zelfstandige omschreven als “iedere natuurlijke persoon die in België een beroepsbezigheid in hoofdberoep, in bijberoep of een beroepsbezigheid na pensionering uitoefent uit hoofde waarvan hij niet door een arbeidsovereenkomst of door een statuut verbonden is. Dat maakt dat niet alleen zelfstandige ondernemers, maar ook beoefenaars van vrije beroepen, zelfstandigen in bijberoep en natuurlijke personen die in een vennootschap een bestuursfunctie uitoefenen (zaakvoerder, bestuurder, gedelegeerd bestuurder of dagelijks bestuurder).

Wat zijn de beschermde goederen?

De verklaring van niet-beslagbaarheid kan slechts worden afgelegd met betrekking tot het onroerend goed  dat de zelfstandige dat de zelfstandige feitelijk tot hoofdverblijfplaats dient. De vaststelling van de hoofdverblijfplaats is een feitenkwestie.

Ook een onroerend goed dat door de zelfstandige zowel als hoofdverblijfplaats als voor beroepsdoeleinden wordt aangewend, kan niet-vatbaar voor beslag worden verklaard. De notariële akte moet dan een gedetailleerde beschrijving bevatten waarin duidelijk een onderscheid wordt gemaakt tussen het beroepsgedeelte en het privégedeelte. Bedraagt de beroepsoppervlakte minder dan dertig procent van de totale oppervlakte, dan kunnen de rechten op het volledig onroerend goed onvatbaar voor beslag worden verklaard. Opgepast, een onjuiste verklaring betreffende deze percentages kan resulteren in nietigheid van de gehele verklaring, waardoor het gehele onroerend goed weer vatbaar voor beslag zou kunnen worden.

Geviseerde schulden?

Niet alle schulden vallen onder de bescherming van de verklaring van niet – beslagbaarheid. De verklaring biedt enkel bescherming tegen beroepsschulden. Dit zijn schulden die verband houden met de professionele activiteiten van de zelfstandige, zoals contractuele schulden ten aanzien van leveranciers of kredietinstellingen.

Privéschulden en zogenaamde gemengde schulden (schulden die zowel verband houden met de professionele activiteit als met zijn privéleven => woningkrediet voor woning die ook deels beroepsmatig wordt gebruikt).

Draagwijdte bescherming?

De bescherming geldt enkel voor schulden die ontstaan zijn na de hypothecaire overschrijving van de verklaring van niet-beslagbaarheid. Voor oude schulden blijft de woning vatbaar voor uitvoerend beslag.

Een verklaring van niet-beslagbaarheid beperkt de verhaalsrechten van de professionele schuldeisers enigszins: zij kunnen geen uitvoerend beslag meer leggen op de beschermde hoofdverblijfplaats. Het leggen van bewarend beslag blijft steeds mogelijk.

Als de woning wordt verkocht of als er uitvoerend beslag wordt gelegd door schuldeisers die niet getroffen zijn door de verklaring kunnen alle schuldeisers opnieuw hun rechten doen gelden.

Verklaring en publiciteit?

De verklaring van onbeslagbaarheid wordt bij de notaris afgelegd en vastgelegd bij notariële akte. De akte omvat een nauwkeurige beschrijving van het onroerend goed en de aanduiding van de aard van de zakelijke rechten waarover de zelfstandige beschikt. Indien het onroerend goed niet – exclusief als hoofdverblijfplaats wordt aangewend, dan zal de notaris de nodige aandacht moeten besteden aan de opdeling en de beschrijving van beide delen.

De verklaring wordt overgeschreven op het kantoor van de hypotheekbewaarder van het arrondissement waar het onroerend goed gelegen is. De verklaring is vanaf dat moment aan derden tegenwerpelijk.

Kostprijs

Overeenkomstig artikel 82 van de wet van 25 april 2007 wordt het bedrag van het ereloon van de notaris voor het opstellen van deze verklaring vastgelegd op 500 EUR. Daarnaast kan de notaris uiteraard nog de werkelijke kosten voor de inschrijving in rekening brengen.

 

terug naar overzicht

Gerelateerde artikels

Juridisch advies
28 augustus 2023 - Lisa Deschaeck

Aanmaning aan consumenten: verstrengde regels vanaf 01.09.2023

Vanaf 1 september 2023 treedt het nieuw boek XIX Wetboek Economisch Recht, “Schulden van de Consument” in werking,

Lees meer
Juridisch advies
13 mei 2022 - Lisa Deschaeck

Een roerende schenking online registreren? Een fluitje van een cent!

Via myminfin!

Lees meer
Juridisch advies
27 april 2022 - Lisa Deschaeck

Vlabel verduidelijkt limieten omtrent de “doorgeefschenking”

Enige verduidelijking

Lees meer

Nieuwsbrief

Altijd up-to-date blijven met Alaska

Blijf op de hoogte van het laatste nieuws. Schrijf je meteen in voor de Alaska nieuwsbrief!