Kunst en uw vennootschap: Een haalbare kaart?

Het doel van uw vennootschap

“In de eerste plaats is het belangrijk te beseffen dat een artsenvennootschap een beroepsvehikel is”, steekt Dirk Van Collie van wal. “Een artsenvennootschap is een fiscaal aanvaard gegeven dat geacht wordt de in de statuten beschreven activiteit uit te oefenen. Alles met betrekking tot de vennootschap wordt gezien vanuit deze beroepsmatige optiek, dus ook wat aftrekbaar is en wat niet.”

“Gezien de administratie er van uit gaat dat kunst en antiek niet in waarde verminderen, is kunst of antiek niet afschrijfbaar of aftrekbaar. Een schilderij dat u met uw vennootschap koopt als decoratie van uw kabinet is bijvoorbeeld niet afschrijfbaar. Een uitzondering vormen evenwel kunstwerken die onlosmakelijk met een gebouw verbonden zijn, bijvoorbeeld een fresco op de muur van uw werkruimte. Verder zijn ook objecten die u daadwerkelijk gebruikt voor uw beroepsuitoefening, en dus aan sleet onderhevig zijn, aftrekbaar. Denk bijvoorbeeld aan een antiek bureau waar u dagelijks aan werkt.”

Kunst (ver)huren

In tegenstelling tot het aanschaffen van kunstwerken in de vennootschap, is het huren van kunst door de vennootschap wel degelijk fiscaal aftrekbaar. Van Collie: “Kunst huren als decoratie voor uw werkruimte is perfect te verantwoorden. Hierbij kan u kunst huren van derden of van uzelf. Het is namelijk zo dat u kunst privé kan aankopen en deze dan voor een aanvaardbare, marktconforme prijs kan verhuren aan uw vennootschap, die deze huur volledig in aftrek neemt. Privé wordt u slechts voor 30% belast op dit huurinkomen, en daarenboven geniet u ook van een kostenforfait van 15%. Wanneer u deze route overweegt stelt u best een huurcontract op waarbij u eventueel ook een aankoopoptie inbouwt, net zoals kunstverhuurbedrijven dit doen.”

Vruchtgebruik voor uw vennootschap

Een tweede mogelijkheid om kunst die u privé aankoopt als decoratie van uw kabinet  in uw vennootschap aftrekbaar te maken gaat zelfs een stapje verder. “In deze variant kopen we een werk privé aan en behouden we er de blote eigendom van. De vennootschap verwerft het vruchtgebruik voor 10 à 20 jaar, dat zij kan afschrijven. Dit vruchtgebruik is de geactualiseerde waarde op vandaag van de genots(huur)waarde over de looptijd van het vruchtgebruik. Op deze manier kan u een belangrijk deel van de totale aankoopwaarde van het kunstwerk vanuit uw vennootschap financieren. De vergoeding voor het vruchtgebruik die u in één keer ontvangt is daarbij ook onbelast. Bovendien dooft het vruchtgebruik na het beëindigen van de vooropgestelde looptijd uit en wast het van rechtswege weer aan bij de blote eigendom, met name bij uzelf privé.”

Van Collie waarschuwt: “Het spreekt voor zich dat een dergelijke constructie, hoe interessant ze ook is, best niet om de haverklap toegepast wordt. De bedoeling, net als bij het huren van kunst, is nog steeds om uw werkruimte een passende kwaliteitsvolle en professionele uitstraling te geven. Dit doet u misschien één keer met een werk van 50.000 EUR. Het wordt moeilijker te verantwoorden naarmate er meerdere werken van dat kaliber uw werkruimte zouden opfleuren. Enige terughoudendheid is dus op zijn plaats.”

Een collectie uitbouwen

Tot nu toe hadden we het over kunst en vennootschappen vanuit een beroepsmatig oogpunt. Is het echter ook interessant om de financiële reserves in uw vennootschap aan te wenden om een collectie uit te bouwen?

“Het is perfect mogelijk om met de reserves in een vennootschap kunst en antiek aan te kopen als belegging”, bevestigt Van Collie. “Het maakt geen verschil of u die reserves nu belegt in effecten, op een spaarrekening laat staan of er objecten mee aanschaft. Let er als arts echter wel op dat u dit in uw artsenvennootschap doet binnen het beheer als goede huisvader, zonder veel te handelen. Anders zou dit als commerciële activiteit aanzien worden, wat voor een arts uiteraard ongewenst is.” Hoewel het haalbaar is om een collectie in een vennootschap uit te bouwen, is Dirk Van Collie er geen voorstander van.

Het venijn in de staart

“Het kan niet genoeg benadrukt worden dat een vennootschap te allen tijde fiscale implicaties heeft”, stelt Van Collie. “Zo zijn onder andere meerwaarden belastbaar. Wanneer een arts fin de carrière is en zijn of haar artsenvennootschap opdoekt, komen de  verborgen meerwaarden onvermijdelijk boven water. Wanneer u dus kunstwerken in uw vennootschapscollectie heeft die na jaren substantieel meer waard zijn geworden, bent u op die meerwaarde vennootschapsbelasting verschuldigd plus de roerende voorheffing om deze waarde uit de vennootschap te halen via een (liquidatie)dividend. Dit betekent een totale belasting van 40 à 50% op de meerwaarde. 

Door de recente wetswijzigingen kan u in de praktijk weer middelen uit uw vennootschap halen via een dividend tegen een kostprijs van 15% roerende voorheffing. Gaat u om slechts 15% te besparen uw collectie aanschaffen met uw vennootschap om later een fikse meerwaardebelasting te riskeren? Het is van vitaal belang te beseffen dat als u uw collectie uitbouwt in uw vennootschap en u als collectioneur een goede neus hebt voor kwaliteit, u vroeg of laat de vruchten zal moeten delen met de fiscus. Het venijn kan in dit verhaal wel degelijk in de staart zitten.”

“Aan de andere kant kan u een daling van de waarde ook met de fiscus delen. Op werken van een startende kunstenaar die u eerder speculatief aankocht in uw vennootschap voor een bepaalde waarde en die bij liquidatie van de vennootschap maar een fractie van die waarde meer opbrengen, kun u de minwaarde fiscaal inbrengen. Dit is mijns inziens een van de weinige fiscale voordelen van het collectioneren in een vennootschap.”

Ja en nee

Dirk Van Collie besluit dat er wel degelijk interessante fiscale mogelijkheden zijn voor kunstwerken in de vennootschap. “Hierbij doel ik dan vooral op de beroepsmatig aftrekbare pistes zoals huren en vruchtgebruik. Bewust een collectie uitbouwen in een vennootschap heeft in feite alleen maar zin wanneer men op korte termijn zo veel mogelijk financieel gewicht in de schaal wil werpen of grote twijfels heeft over het stijgingspotentieel. Op lange termijn, met een eventuele meerwaardebelasting in het achterhoofd, is het altijd beter een kwalitatieve collectie privé uit te bouwen.”

terug naar overzicht